Robert Havemann
Gençlik-1930’lar
Robert Havemann, 11 Mart 1910’da Münih’te doğdu. Annesi bir ressam, babası bir öğretmen, yazar ve editör. 1929’da Münih’te kimya eğitimi almaya başladı. Orada, kısa bir süre sonra Robert Havemann’ın Batı’daki bir yayıncı olarak “Sorular Cevap Sorular” adlı otobiyografisini yayınlayan Klaus Piper’le yakın arkadaşlıklar kuruyor. 1931’de iki yıl sonra mezun olduğu ve 1935’te Berlin Üniversitesi’nde mezun olduğu Berlin’e gitti.
Sezgisel deneylerden hoşlanan yetenekli bir doğa bilimcisi olarak, kan metabolizması biyokimyası ve metabolizma analiz yöntemlerinin icatları üzerine yaptığı araştırmalar ile ilk kez bilimsel kamuoyunda tanınır. Felsefi meraktan dolayı, otuzlu yılların başından beri diyalektik materyalizm ile uğraşıyor. Onun politik uyanışı onu, ulusal sosyalistlerin en tutarlı karşıtlarını gördüğü komünistlere götürür.
1932’den beri Komintern’in savunması için çalışıyor. Reichstag ateşinin yapıldığı günlerde, kendisi ve gelecekteki eşi Antje Hasenclever, Georgi Dimitroff’la birlikte Reichstag’ın ateş davasında baş sanıklardan biri olan Bulgar Komünist Vasili Taneff’a ev sahipliği yaptı. Aynı yıl, Robert Havemann, muhalif KPD ve SPD üyelerinden oluşan ve işçi hareketinin bölünmesinin üstesinden gelmek isteyen “Yeni Başlangıç” direniş grubunu buldu. Bu grupta Marksist eğitilmiş ve komplocu çalışma kurallarına başlamıştır. Prag’daki yabancı sekretaryaya haberlerin iletilmesi için kimyasal yetenekleri ile gizli bir mürekkebi geliştiriyor. 1935’te, ait olduğu grubun çemberi keşfedildi ve tutuklandı. Ancak, onun bağlılığı Gestapo’dan gizlenmiş durumda.
1940’lar
1943’te Robert Havemann, otuzlu yılların sonundan beri var olan Nazi muhaliflerinin bir araya geldiği “Avrupa Birliği” direniş grubunu kurdu. Grup, tehcirle tehdit edilen Yahudileri gizler ve sahte kişisel kağıtları ve yiyecekleri temin eder. Buna ek olarak, yabancı ve zorla çalıştırılan işçilerin yasadışı örgütleri ile bağlantılar kurmaktadır, çünkü Hitler’e karşı direniş potansiyeli Alman toplumunda değil, zorla işçi olarak zorla tehcir edilen grubun teorik başkanı olan Havemann’ı görmektedir. Ona göre, barışçıl bir savaş sonrası toplumu ancak bireyin ve sosyal adaletin özgürlüğüne saygılı birleşik sosyalist Avrupa’da şekillenebilir. Stalinizm eleştirisinde bireyin özgürlüğüne olan bağlılığını kabul eder. Eylül 1943’te “Avrupa Birliği” bir Gestapo casusu tarafından keşfedildi ve aniden çoğu üye tutuklandı. Halk Mahkemesi direniş grubunun kurucularını ve on bir diğer üyeyi on üç ayrı davada ölüm cezasına çarptırdı.
Aralık 1943’te Robert Havemann, cezaevi Brandenburg’un ölüm hücresine geldi. Dost canlısı, etkili bilim insanları araştırmalarını “savaş çabası için hayati” bir şekilde yapmaya çalıştılar. Onun infazı birkaç kez ertelendi. Wehrmacht için araştırma yürüteceği laboratuvar hücresinde, kaçakçı bileşenlerden bir radyo alıcısını tamir ediyor ve her gün onun yasadışı haber bülteni “The Wire” ı veriyor. Ayrıca Erich Honecker’ında tutuklu olduğu ek açıklamalı yayınlar dışında. Cezaevini Sovyet birliklerine teslim etmeden kısa bir süre önce, SS’ye karşı savunma yapmak ve esirlerin kendilerini kurtarması için tahriş edici yanan mum ve patlayıcılar üretti. Ölüm cezasının sürekli tehdit altında tutulması ve Kızıl Ordu’nun kurtuluşu 27. 4. 1945’te hapsedilme deneyimleri onu derinden etkiliyor. Hayatını “encore” olarak hissediyor. Bu duygu ve onun iyimser doğası, SED’i eleştirmekten ve zulmüne karşı kendini savunmak için ona içsel bir güç vermiştir. Cezaevinden serbest bırakıldıktan sonra, Robert Havemann, tutukluluğun sonucu olarak akciğer tüberkülozu hastalığına yakalanır. Batı Müttefikleri Berlin’e ulaşmadan önce, 1945 yılının temmuz ayında, Sovyet ve Doğu Alman Komünistleri, gelecekte Amerikan sektöründe yer alan Berlin-Dahlem’deki Kaiser Wilhelm Enstitüsü’nün (KWI) başkanlığını atadı. Araştırmayı tekrar yoluna koymaya ve bir araştırma kolejine başlamaya çalışıyor. Aynı zamanda yeni, anti-faşist bir toplumun inşasına da umut veriyor. “Faşizmin Mağdurları” nın ana komitesinin bir üyesi ve Kulturbund’un kurucularından. KPD’ye veya SED’ye yakın olmasına rağmen, önce politik cepheler arasında dolaşıyor. Nazi rejiminin zulüm gören kişiliğini kurmasında, direnişin tüm siyasi yelpazesini dikkate alan partizan olmayan bir örgütü savunuyor. Komünistlere karşı önerisini uygulayamaz. Hayatta kalanlarla yapılan toplantılardan birinde ve “Neu Beginnen” den göçmenler döndüğünde, Sovyet planlı ekonomisi hakkında eleştirel bir konuşma yaptı. Aynı zamanda Sovyet gizli servisi tarafından kendisinin işe alınmasına izin veriyor. SPD üyelerinin KPD ile birleşmesini önlemek isteyen eski “Neu Beginnen” yoldaşları hakkında bir rapor hazırlayacak. Kişi 1948’de sona erdi, çünkü Havemann hiçbir yararlı bilgi sunmuyor ve ona güvenmiyorsunuz. Aynı yıl, şüpheli Amerikalılar onu KWI’nin başına getirdi. Fiziksel ve Elektrokimya Enstitüsü’nde bölüm başkanı olarak kalmıştır. 1950 yılının şubat ayında, Robert Havemann, Amerikan hidrojen bombalarının geliştirilmesine yönelik planlarını eleştirdi ve “Yeni Almanya” daki bir makalede fiziksel kimyacı olarak bilgi birikiminden işleyişlerini yorumladı. Doğruyu bulduğu ve SED’nin Zentralblattında yayınladığı için, gizli bir ihanetle suçlanıyor ve KWI’den haber verilmeksizin kovuluyor. Gelecekteki makalelerinden ikisi onun için benzer sonuçlara sahip olacak. Robert Havemann, 1949’da evlendiği ve 1946’dan beri Humboldt Üniversitesi’nde Fiziksel ve Elektrokimya Enstitüsü’nün profesörü ve direktörü olan ve 1947’den bu yana ders veren Karin von Trotha ile birlikte GDR’ye taşındı. Burada yeni araştırma alanları olarak manyeto ve fotokimya tanıttı. Doğruyu bulduğu ve SED’in Zentralblattında yayınladığı için, gizli bir ihanetle suçlanıyor ve KWI’den haber verilmeksizin kovuluyor. Gelecekteki makalelerinden ikisi onun için benzer sonuçlara sahip olacak.
1950’ler / 60’lar
Çeşitli siyasi ve bilimsel işlevleri üstlenir ve ayrıcalıklı liderliğe yükselir. Diğer şeylerin yanı sıra Berlin Barış Komitesi’nin başkanı ve 1963’e kadar, Kulturbund Volkskammer üyesi oldu. 1951’de politikasını başlangıçta tam olarak desteklediği SED üyesi oldu. Böylece 1953 baharında genç topluma karşı SED kampanyasında Humboldt Üniversitesi’nin öğrenci işleri için Rektör Yardımcısı olarak görev yapıyor, Hıristiyan öğrencilerden exmatriculation’ı işaret ediyor ve onları inançlarından mahrum bırakmaya davet ediyor. 1953 yılında devlet güvenliğinin temas kişisi oldu ve bazı politik olarak güvenilmez bilim adamları istihbarat toplantılarında kınandı. Kruşçev’in, derinden sarsacak olan gizli konuşmasından kısa bir süre önce, kendisini Nobel Ödülü sahibi Werner Heisenberg ve Max Born gibi Batı Alman bilim insanlarını dinlemek ve onları GDR için kazanmak için gizli bir “Leitz” olarak görevlendirdi. 1959’dan itibaren MfS, şüpheli hale gelen ve nihayet 1963’te toplantıları bitiren çalışanı yönetmektedir.
Robert Havemann’ın son ders dizisi sırasında, Ocak 1964’te MfS, kendisine karşı “Leitz” adlı eylem eylemi başlattı ve ölümden sonraya kadar zulüm gördü. XX’in geçici açıklamalarıyla başlıyor. 1956’da Havemann, şimdi cesurca temsil ettiği kendi görüş ve tutumunu buldu. Parti aygıtının Stalinist gücünün üstesinden gelmek istiyor ve uzun bir süreçte kendi sorumluluğu ve katılımıyla da ilgileniyor. Ekim 1956’da parti toplantılarında, Polonya’daki grevleri ve Macaristan’daki ayaklanmayı, demokratikleşme kitlelerinin bir itici gücü olarak değerlendirdi. Havemann, demokratik sosyalizme bir gelişmeyi engelleyen çelişkileri ve engelleri kamuya açıklamaya başlar. Kamuoyunda kamusal tartışmaların bir bütün olarak ele alınmasında ısrar ediyor; devlet partisinin gizli çevrelerinde ya da muhalefet gruplarında komplocu olarak değil. Bu talep ile devlet partisine temel bir tezat oluşturuyor. Parti liderliğinin sosyalist ideallerle değil, yalnızca iktidarın korunmasıyla ilgilendiğini görüyor. Bilimsel çalışmasına dayanarak Robert Havemann, gerçeklik bilgisinin fikir özgürlüğünü öngördüğünü vurgular. Bu anlamda, görünüşte felsefi bir tartışma bağlamında SED ile kamuoyuna tartışmaya başladı. Prelüdü, Temmuz 1956’da “Yeni Almanya” da yayınladığı “Fikir tartışması bilimleri destekliyor” adlı makalesiydi.
Sosyal bilimcilerin, dogmatiklerini aştıklarını ve SED filozoflarının ideolojik vesayetini eleştirdiklerini talep ediyor. Eylül 1962’de eleştirisine devam ediyor. Leipzig’te yaptığı konuşmada, Marksist felsefenin, yetkili Sovyetlerin de dahil olduğu resmi temsilcileri tarafından giderek itibarsızlaştırıldığını ve siyasi katılık ve ideolojik dogmatizm arasındaki bağlantıyı isimlendirdiğini belirtmektedir. Onun dersi yayınlanmayacak. Bu uzun bir baskı zincirinin başlangıcıdır. Onların dogmatizmini aştılar ve SED filozoflarının ideolojik vesayetini eleştiriyorlardı.
Havemann, makalesini Almanya’daki ve yurtdışındaki çok sayıda bilim insanına gönderdiği konuşmasını açıklıyor. Sonuç olarak, 1963’te üniversite parti liderliğinden ihraç edildi. 1963-64 kış döneminde, 1000’den fazla kayıtlı dinleyicinin “Felsefi Sorunların Bilimsel Yönleri” ne son, sansasyonel dersler dizisini verdi. Ülkenin dört bir yanından ve Batı Berlin’den akın. Ders senaryoları öğrenciler tarafından yazılır ya da evdeki amatör laboratuvarda fotoğrafları yayılır. Derslerde, Robert Havemann sosyalizmdeki bireysel özgürlük konusundaki fikirlerini defalarca açıklıyor. Yani sekizinci dersinde şöyle diyor: “Özgürlük sadece arzu edilir, yalnızca ahlaki değildir, ki bu bireylerin özgürlüğü değil, herkesin özgürlüğüdür … Özgürlük, tek bir şey yapma ihtiyacına dair içgörü değildir. Bir zamanlar, eylemlerimiz için çok çeşitli olasılıklar olduğunda gerçek özgürlüğe sahibiz. Daha az özgürlüğe sahip olmanıza izin verilmez. Sonunda, DEFA, son dersi şubat ayında çekerken SED liderliğini yendi. 1964’te, Devlet Güvenlik müdahale eder, film rollerine el koyar ve kayıt ekibini, üniversite öğretmeni olarak haber vermeksizin Havemann’ın görevden alınmasını görevlendirir ve onu partiden çıkarır. Gerçek sebebi vermek zorunda kalmazsa, onunla aranızdaki bir konuşmanın yayınlanması Hamburg gazetesinde yer alan Batı Alman gazeteci, makalesinde bahane olarak kullanılmıştır.
Robert Havemann, GDR’de tek bir satır yayınlayamaz. Son resmi işyerinden, Bilimler Akademisi’ndeki Fotokimya Laboratuvarı’ndan, Aralık 1965’te haber verilmeksizin görevden alındı ve 1966 yılının mart ayında Akademi’den çıkarıldı. Nedeni, federal cumhuriyette KPD’nin yeni kabul edilmesine dair yazdığı ve partinin demokratik yenilenmesi çağrısıyla bağlantı kurduğu makalesi. SED, “Havemann’ın siyasal-ideolojik bölünmesi ve yalıtımı” üzerine politik ve gazeteci bir kampanya başlattı. Bundan sonra Robert Havemann’ın mesleğine son bir yasağı var. Robert Havemann susturulamaz. Birçok yayında, Batı medyasında ölümü, siyasi durum üzerindeki nüfuzu etkilemek ve yurttaşları arasında bir duruşma bulmak için aramaktadır. Böylece yeni bir muhalif eylemi şekillendiriyor. Tanıtımsız bir devlette özgürlüğünü alır ve politik bir gazeteci olur. Yıllar sonra, muhalifler Batı’da, Doğu’daki zulme karşı korunma olarak tanıtım yaratma pratiğini geliştirdiler.
1970’ler
Altmışlı ve yetmişli yıllarda GDR eleştirmenleri çevresinde, yakınları Wolf Biermann ve Jürgen Fuchs gibi yazarlar ve sanatçılar da var. Katja Grafe ile tanıştı, ikisi de 1973’te evlendi. Duvarın karşısında, Havemann, Batı Avrupa’daki demokratik solcularla ve demokratik solcularla bir değişim istiyor. 1968’den beri Robert Havemann, SSS’nin demokratik bir yenilenmesi ile ilgili fikirlerine karşılık gelen CSSR’deki reformları destekliyor ve savunuyor, çünkü komünistler “ilk kez sadece kelimelerle değil, aynı zamanda sosyalizm fikirleriyle fikrinde. Özgürlük “sahip olmak. Onun için, Prag Baharı, “yukarıdan bir devrim” olarak “Stalinistlere karşı daha iyi komünistlerin zaferi” dir.
Prag Baharı’nın bastırılmasından sonraki yıllarda, Havemann sosyalist ülkelerdeki bitmemiş devrimleri ele alır. Ona göre, özel kapitalist mülkiyet, devrimin ilk aşamasında ortadan kaldırıldı, ancak yeni sosyalist ilişkileri yaratılmadı. Devrimin ikinci ama eksik bir evresinde, Prag Komünistleri yapmaya çalıştıkça ve sürekli talep ettiği gibi politik demokrasi gelişmelidir. GDR’de bu ilk evre gerçekleştiği için, kendisini, hayatı boyunca kritik bir bağlantıya sahip olduğu, gelecek vaat eden Alman devleti olarak görüyor. Kasım 1976’da, arkadaşı Wolf Biermann’ın sınır dışı edilmesine karşı protesto ettiği zaman, Mayıs 1979’a kadar SED liderliği tarafından ev hapsinde tutuldu. Robert Havemann, hayal gücü ve cesaretle Doğu ve Batı’dan arkadaşların yardımıyla başarılı oldu. Devlet Güvenlik tarafından sıkı bir şekilde korunan Grünheide’deki konut evinin izolasyonunu bozmak için tekrar tekrar. Şubat 1977’de Berlin’de İtalyan Komünist Partisi Merkez Komitesi üyesi Lucio Lombardo-Radice ile görüşme imkanı buluyor. Ev hapsine rağmen Robert Havemann’ın sesi 1978 sonbaharında Westradio’da duyuluyor. Batı Berlin’de yaşayan Manfred Wilke’in Batı’ya kaçırıldığı anda, “Bir Alman Komünist’i, tecritten incelemeler ve perspektifler” adlı kitabıyla ilgili sorularına cevabını verdi.
Kışkırtıcı ama son derece ileriye dönük bir cümle ile Havemann, SED liderliğinin ev hapsinde ne yapmak istediğine dair yorumlarda bulundu: “Her adımı gerçekten görebileceğiniz GDR’den ayrılmayı düşünmüyorum, rejimin nasıl kaybolduklarını Kredi ve zaten kaybetti ve sadece Politbüro’yu avlamak için sadece birkaç dış dürtü ve etkinlik gerekiyor. ”Nisan 1979’da, Devlet Güvenliği, en önemli iş ekipmanlarını, onun daktilolarını, elyazmalarını, neredeyse tüm kütüphaneyi, saatlerce arayarak el koydu. Kişisel yazışmalar, teyp ve daha fazlası. Mayıs 1979’da ev hapsi kaldırıldı. Hemen sonra, Haziran 1979’da Robert Havemann, Devlet Güvenlik tarafından yazılmış olan ve Batı’daki yayınları için 10.000 not tutan bir gümrük ve döviz işlemine girer. Yinede, kendisini “GDR’nin 30. yıldönümünde yaptığı on tez” ile kamuya açıkladı ve GDR’nin ceza kanunlarının sıkılaştırılmasını, özellikle de paragraf 106’nın “devlet karşıtı nefret söylemi” konusundaki eleştirisini eleştirdi. Şöyle yazıyor: “Herhangi bir eleştirinin […] bastırılması […], Halkın Odasındaki bir muhalefetin kabul edilmemesi […], partinin ve DAC’nin devlet liderliğinin muhaliflerinin sayısı büyük olacak ‘duvar’ hâlâ kapalı ve 1961’de olduğu gibi kitlesel bir göçe yol açabilecek büyük bir güvensizlik var. […] Şimdi ve burada sosyalizmin büyük hayali başlıyor olmalıyız. Bebel-kelimesi için doğru, gerçek: demokrasi olmadan sosyalizm yok, sosyalizm olmadan demokrasi yok.
Bu taleplerin birçoğu 1989 sonbaharında siyasi ayaklanmadan önce geldi. 1980’de Robert Havemann’ın “Yarın: Kesişme Noktasında Sanayi Derneği: Eleştiri ve Gerçek Ütopya” başlıklı son kitabı yayınlandı. 20. yüzyılın sosyal felaketlerini ve krizlerini acımasız bir şekilde ele alıyor. Marksizmin münhasır iddiasına bilimsel bir dünya görüşü olarak veda ediyor ve modern kapitalizmin ne de gerçek sosyalizmin insanlığın küresel sorunlarını çözemeyeceğini savunuyor. Ütopya’nın hayali ülkesine, demokratik-sosyalist ilkelere ve tuhaf görünen tam otomatik bir teknolojiye sahip bir topluma yolculuk yapıyor. Yaşamının son yıllarında, kalan gücü ile Robert Havemann, barış ve Almanya’nın sorularına döndü. 1979’dan beri Berlin’deki muhalifler, Gerd Poppe ve Bärbel Bohley’le ve Rainer Eppelmann gibi ilahiyatçılarla kurulan Bağımsız Barış Hareketi’yle verimli bir işbirliği var. 1981’de Havemann ve Eppelmann ortak bir mektup yazdılar. 7 Temmuz’da, Rainer Eppelmann Erich Honecker’e bir mektup yolladı. Yazarlar, intihar silahlanma yarışı göz önüne alındığında, pasifizmin siyasi eylemin tek olasılığı olduğunu yazıyorlar. Honecker’i, GDR’deki sosyal yaşamın askerileştirilmesini, Orta Avrupa’da nükleer silahlardan arındırılmış bir bölge ve tüm yabancı birliklerin Avrupa ülkelerinden çekilmesini desteklemeye çağırıyorlar. Bir cevap eksik olduğundan, mektup 24 Eylül’de Hamburg dergisi “Stern” de yayınlanacak. 20 Eylül’de Robert Havemann, bazı Batı Alman gazetelerinde 6 Ekim’de basılacak olan Leonid Brezhnev’e açık bir mektup gönderdi. Havemann, Avrupa’nın bölünmesini barış ve silahsızlanma antlaşmaları yoluyla birleştirmeyi ve Almanya’yı yeniden bir araya getirmeyi öneriyor, çünkü “Almanya’nın bölünmesi, Avrupa’da var olan en ölümcül tehdidin şartıdır.” İlk imzalar arasında Havemann çevresindeki çemberden insanlar var. Pan-Alman girişimi olarak, mektubun Batı’da da birçok ortak imzacıları var. 1981 yılının sonlarında Havemann ve Eppelmann, daha önce yapılan önerileri tekrar gözden geçiren ve “ifade özgürlüğü hakkını tanıyarak barış konularında büyük tartışmalara devam etmeyi” öneren “Berlin Temyiz” metninde çalışıyorlar. Berlin temyizi, Robert Havemann’ın ölümünden birkaç hafta önce, 25 Ocak 1982’de yayınlandı. Temyiz ve önceki mektuplar aynı zamanda, Avrupa barışını sadece varoluşuyla güvence altına almak için, kendinden menkul “barış devleti” GDR’nin kabadayılık iddiasını da hedeflemiştir.
Robert Havemann neredeyse üç yıldır ev hapsinde kaldı. 9 Nisan 1982’de Grünheide’de öldü. 17 Nisan’daki cenazeyi siyasi bir gösteriye çevirmek olan büyük devlet güvenlik kitlesine rağmen, yüzlerce insanı ondan al. Karısı Katja Havemann’ın inisiyatifiyle yaşadığı ve tartıştığı ve düşüncelerini yazdığı ev, 10 Eylül 1989’da “Neue Forum” un kurucu merkezi oldu. Robert Havemann’ın yedi çocuğu var: Ulrich, Frank, Florian, Sibylle ve Franziska Havemann, Ulrike ve Johanna Martin.
