Sera Gazları Covid-19 Önlemlerine Rağmen Yükselişte
İklim değişikliğinin ana itici gücü olan atmosferdeki sera gazları, Birleşmiş Milletler’in (BM) söylediğine göre Covid-19 önlemlerine rağmen rekor seviyelere ulaştı ve 2020 yılında da tırmanmaya devam etti.
Bu sırada, Dünya Meteoroloji Teşkilatı (WMO) başkanı Petteri Taalas, birçok ülkenin korona virüs krizinden sonra ekonomilerini canlandırmaya yönelik çalışmalarında iklim dostu teknolojilere odaklanma sözlerini memnuniyetle karşıladı. Gazetecilere verdiği demeçte, ABD başkanı seçilen Joe Biden’ın ülkesini Paris iklim antlaşmasına geri döndürme vaadi ile ilgili iyimserliğini dile getirdi ve bunun domino etkisi yaratmasını ve diğer ülkeleri harekete geçirmesini umduğunu söyledi.
Ancak BM, karantinalar ve salgın üzerine alınan diğer önlemlerin son on yılda artan sera gazı emisyonlarının yarattığı hasarları onarabileceği fikrine darbe vurdu.
Emisyonlar bu yıl azalırken, WMO bu durumun atmosferdeki ısıyı hapseden, sıcaklıkları yükselten, deniz seviyelerinin yükselmesine neden olan ve daha zorlu hava koşullarına yol açan rekor sera gazı konsantrasyonlarını durdurmadığı konusunda uyardı.
Taalas, “Karantina kaynaklı emisyon düşüşleri uzun vadede sadece küçük bir dalgalanma. Eğrinin devamlı olarak sabit kalmasına ihtiyacımız var.“
Dünya Meteoroloji Teşkilatı’nın yıllık sera gazı bültenine göre ilk tahminler günlük CO2 emisyonlarının karantinanın en yoğun dönemlerinde % 17 kadar düştüğünü belirtiyor. Yıllık düşüşün % 4.2 ile 7.5 arasında beklendiği söylendi. Fakat, bu atmosferdeki CO2 miktarlarının düşmesine neden olmayıp ayrıca konsantrasyonlar üzerindeki etkinin yıl içindeki normal dalgalanmalardan daha büyük olmadığı uyarısı yapıldı.
Artış Devam Ediyor
WMO, karbondioksit konsantrasyonlarının hızında hafif bir düşüş olmasına karşın yükselmeye devam edeceğini belirterek, hızın önceki gidişattan yılda 0.23 ppm’den (milyonda bir birim) daha yavaş olmayacağını da ekledi.
Emisyonlar sera gazı miktarlarını belirleyen ana unsur fakat, konsantrasyon oranları atmosfer, biyosfer, litosfer, kriyosfer ve okyanuslar arasındaki bir dizi karmaşık etkileşimden geriye kalanların bir göstergesidir. CO2, insanların aktiviteleri sonucu atmosferdeki uzun ömürlü sera gazlarından açık ara en önemlisidir. Ayrıca Dünya’nın ısınmasında yaklaşık 2/3 oranında sorumludur.
WMO bülteni atmosferdeki karbondioksit oranının 2018’de 407,8 ppm olduğunu, 2019’da 410 ppm’e çıktığını ve artışın bu yıl da devam ettiğini duyurdu. Taalas, 400 ppm eşiğinin 2015’te aşıldığına dikkat çekerek sadece 4 yıl sonra 410 ppm’e ulaşıldığını vurguladı. Kayıtlarında tarih boyunca bu oranda bir artışın hiç görülmediğini de ekledi.
Birleşmiş Milletler ajansı, 1990’dan beri sera gazlarının iklim üzerindeki ısınmada etkisi olan sözde ışımalarda % 45 oranında bir artış olduğunu belirtti.
5 Milyon Yıl Önce
Taalas, “Karbondioksit atmosferde yüzyıllarca ve hatta okyanuslarda daha uzun süre kalır. Dünyanın bu denli bir CO2 konsantrasyonuyla karşılaşması 3-5 milyon yıl önceydi.”
Atmosferdeki en yaygın ikinci sera gazı metandır. Kısmen sığırlardan ve fermente olan pirinç tarlalarından yayılan metan, küresel ısınmanın % 16’sından sorumludur. 2019 yılında metan seviyesi sanayi öncesi seviyelerin % 260’ı ve 1877 ppb (milyarda bir birim) kadardı.
Dünya Meteoroloji Teşkilatı’na göre 2018 ölçümündeki artış bir önceki yıllık artıştan biraz daha az, ancak yine de 10 yıllık ortalamaya oranla daha yüksek.
En yaygın üçüncü sera gazı olan nitröz oksit, büyük oranda tarım gübrelerinden kaynaklanmakta. Ayrıca konsantrasyonları geçen yıl 332 ppb’de ve sanayi öncesi dönem seviyelerinin % 123 üzerinde kaldı. 2018’den 2019’a yükselişi, 2017’den 2018’e gözlenenden daha düşüktü. Fakat, geçtiğimiz 10 yıldaki ortalama yıllık büyüme oranıyla aynı seviyede.
Kaynak: phys.org
