Dünyanın En Eski Periyodik Cetveli, İskoçya’da Temizlik Sırasında Bulundu
İskoçya’da bulunan St. Andrews Üniversitesi’nde bir laboratuvarda yapılan temizlik esnasında, 1880’lerden kalma bir periyodik cetvel bulundu. Bu cetvelin var olan en eski periyodik cetvel olduğu düşünülüyor.
İskoçya’daki St. Andrew Üniversitesi’nin kimya bölümündeki depo odasında, fakültenin açıldığı 1968 yılından bu yana detaylı bir temizlik yapılmamıştı. 2014 yılında deponun detaylı şekilde temizliğinin yapılması için tam bir ay harcandı. Temizlik ve odanın toparlanması sürecinde, öğretim materyalleriyle dolu bir sandık keşfedilmişti.
Sandıktan çıkan yuvarlanabilir öğrenme tablolarından birisinin, 1880’li yıllardan kalma bir periyodik cetvel olduğu ortaya çıktı. Kimyager Alan Aitken bu öğrenme kağıdını açtığında, eski tarzda hazırlanmış bir periyodik cetvelle karşılaştı. Tablonun üstünde Almanca “Periodische Gesetzmässigkeit der Elemente nach Mendeleieff” ifadesi yer alıyordu. Bu ifade, “Elementlerin Mendeleev’e Göre Periyodik Düzenlemesi” anlamına geliyor. Daha açıldığı anda bir kısmı Aitken’in elinde parçalanan bu eskimiş ve narinleşmiş periyodik cetvelin çok eski olduğu her halinden belli oluyordu.
Yapılan detaylı incelemelerde tablonun gerçekten de çok eski olduğu ve 1885 yılına kadar gittiği belli oldu. Böylece bu tablo, periyodik tablonun yer aldığı bilinen en eski sınıf materyali oldu.
Periyodik tablo ilk olarak Rus kimyager Dmitri Mendeleev tarafından 1869’da hazırlandı. Mendelev bu tabloyu 1871’de güncelledi. Yeni keşfedilen tablo bu güncellenmiş periyodik tabloya benzerlikler gösterse de bazı önemli farklılıklar barındırıyor.
St. Andrews Üniversitesi’nden yapılan açıklamada, tablonun Almanca olduğu ve sol alt kısmında ‘Verlag v. Lenoir & Forster, Wien’ ibaresinin yer aldığı açıklandı. Bu da o dönemde Viyana’da bilimsel amaçlarla kullanılan bir yazıcıyı işaret ediyor. Yazıcı, 1875 ve 1888 yılları arasında kullanılmıştı. Tabloda yer alan elementlerden galyum ve skandiyum, sırasıyla 1875 ve 1879’da keşfedilirken 1886’da keşfedilen germanyum tabloda yer almıyor.
Üniversitenin finansal kayıtlarında yapılan incelemede ise 1884 ila 1909 yılları arasında üniversitede profesör olarak görev yapan Thomas Purdie’nin bu tabloyu 1888 yılında satın aldığı, tablonun ise 1885’te basıldığı ortaya çıktı. Üniversite bu tablonun restorasyonunu gerçekleştirerek kendi koleksiyonuna ekledi.
Tablo artık St. Andrews Üniversitesi’nin Özel Koleksiyonlar fasilitesinde özel, kontrollü bir ortamda saklanıyor.
Kaynak : webtekno.com
