Amsterdam’ın Plastiksiz Market Geçidi
Geçtiğimiz kış başlarında Amsterdam’da Ekoplaza adında bir süpermarket, şimdiye kadarki ilk plastiksiz geçide sahip olmakla manşetlere konu oldu. Son zamanlarda bir yazımda “Geçit; etler, soslar, yoğurtlar, kahvaltı gevrekleri ve çikolatalar dahil olmak üzere 700’den fazla malzemeyi barındırıyor ve plastik zerresi bile içermiyor – yalnızca karton, cam, metal ve kompostlanabilir malzemeler var.” diye yazmıştım.
Değerlendirmem tam olarak doğru değildi, çünkü içerisinde bol miktarda plastik varDI; bitki selülozu, kağıt hamuru, algler, çimler, mısır unu, karides kabukları gibi kompostlanabilir malzemelerden oluşuyorlardı, fakat farklı olduğu düşünülüyordu, çünkü tamamen fosil yakıtlardan yapılmamışlardı ve biyolojik olarak geri dönüştürülebilirlerdi. The Plastic Planet aracılığıyla Ekoplaza’ya eşlik eden bazı arka planlar yöntemi geliştirdi:
“Yüzyıllarca gezegenimizde kalacak klasik plastiklerin aksine biyomateryaller, ev kompostunuzda ya da endüstriyel kompostlama tesislerinde kompostlanmak üzere tasarlanmıştır. Onlar yiyecek atıklarınızla aynı çöp bidonuna atılmalıdır, plastik geri dönüşüm kutunuza değil.
Bu çabalardan herkes etkilenmez. Avustralyalı sıfır atık bloggerı Lindsay Miles, plastik benzeri maddelerle dolu bahsi geçen plastiksiz geçit hakkında öfkeli. Biyolojik olarak dönüştürülebilir plastik çözümünü ciddi anlamda eksik görüyor çünkü başarısız olacağına dair pek çok kanıt var. Güzel bir yazısında Ekoplaza’nın yaklaşımındaki sorunları ele almış. Onun bazı düşüncelerini aşağıda paylaştım ve kendikilerimi ekledim.
- Kullanılan dil karmaşık. Bu 12 hafta içerisinde ‘yok olan’ biyolojik olarak dönüştürülebilir ambalajlar için hazırlanan fakat yanlış olan bir tanıtım videosu: “Bu, bilimde imkansızdır. Kompostlama, ayrıştırma, çözünme, buharlaşma – ne ise onu söyleyin. Hiçbir şey ‘yok olmaz’.” Ürünlerin kendisi bile kafa karıştırıcı; örneğin portakal satmak için kullanılan filelerin ev komposterlarında ayrıştığını biliyor muydunuz? Ortalama bir müşterinin bunu bilmesi, hatta denemesi pek olası değildir.
- Kaynak azaltımı yok. Bu biyolojik olarak dönüştürülebilir plastikleri yapmak için devasa miktarlarda materyal gereklidir. Bunun da arazi, enerji ve karbon ayakizi büyüktür.
Geçen yıl “Life Without Plastic” kitabını okurken özellikle şok olduğum bir kısım da biyolojik olarak dönüştürülebilir çantaların bu etiketi alabilmek için %20 oranında bitki materyali içermesinin yeterli olmasıydı.
- “Kompostlanabilir” hilekar bir kelimedir.Ekoplaza’daki bitki esaslı plastiklerin çoğu sanayi tesislerinde kompostlanabilirdir. Bunlar yaygın olarak kullanılmaz, ya da kullanılsalar bile belirli bir malzemeyi kompostlamak için gerekenden daha kısa bir döngü süreci içerisine girebilirler.
- Kompostlanabilir plastiklerin okyanusta biyolojikolarak ayrışmaz. Okyanuslardaki plastik sorunu için verilen alarm, plastiksiz ve sıfır atık için harcanan çoğu çabayı teşebbüsü geçirdi ve şimdiye dek bu çevre dostu olarak anılan ürünler suda klasik plastiklerle aynı şekilde davrandı.
“Plastik ambalajlar hafif olduğundan suda yüzer, rüzgarda uçar ve hayvanlar tarafından taşınabilir, sonu okyanusta biter.”
- Bu ambalajlar halen tehlikeli atık üretmektedir. Plastik bir çanta nasıl yapılırsa yapılsın bir hayvanı boğabilir, bir martının iç organlarını tahrip edebilir, bir deniz kaplumbağasının takılıp ilerleyememesine neden olabilir. Bu ürünleri kontrol altına almak imkansızdır ve uygun bir endüstriyel kompostlama tesisine gönderilmedikleri sürece yerlere atılma ve hayvanlara zarar verme olasılıkları orada durmaktadır.
Eminim ki Ekoplaza ve partneri A Plastic Planet’in niyetleri iyi, ancak yaklaşımları asıl gerekli olan şeye göre yetersiz kalmaktadır. Müşterilerini radikal olarak farklı ve daha etkili bir alışveriş modeline alıştırmaktan ziyade mevcut durumu düzeltmeye fazla odaklanmışlardır. Elverişliliği ve bunun insanların gezegensel etkilerini minimize etmek ne kadar tamamlayıcı olduğunu anlarım, ancak bir şeyleri nasıl yaptığımızı sorgulamak ve yeniden doldurulabilir konteynerleri piyasaya alma fikrine alışmamız gereken bir nokta var.
Plastiksiz alışveriş için çok daha iyi modeller vardır. Dış mekan marketlerinden ambalajsız mağazalara kadar çok çeşitli plastiksiz, çevre dostu gözükmekten uzak bir çok oluşum vardır. Nereye bakacağınızı bilmeniz ve biraz daha fazla efor harcamaya gönüllü olmanız gerekmektedir.
Kaynak : treehugger.com
